Amyzon
Gaffarlar/Koçarlı/Aydın
37 36' K 27 42' D
Aydın İli'ne bağlı Koçarlı İlçesi, Gaffarlar Köyü sınırları içindeki Amyzon, Karia kentlerinden biri olan ve Karia'nın ileri karakolkntlerinden biri olarak önem kazanan antik bir kenttir. Kent Gaffarlar köyünün 6 km kadar yukarısındaki Mazın Kale'denilen yerde yer alır. Amyzion kenri Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır.
Kent tarihi konusunda yalnızca yazıtlardan yararlanıyoruz. III. yüzyılda önce Ptolemaios, sonra Seleukos yandaşlığına geçen Amyzon, İ.Ö. II. yüzyılın sonlarına doğru, Latmos aşağısındaki Herakleia kenti ile bir ikili anlaşma gerçekleştirdi. III. Antiokhos, İ.Ö. 203'te Amyzon'a gönderdiği mesajda, kent ayrıcalıklarını onayladığını belirtmişti; Apollon ve Artemis tapınağına sığınanları koruma altına alma yetkisi de ayrıcalıklar arasındaydı. Kent surları bugün de ayaktadır ve İ.Ö. 300'lerde uygulanan izodomik yöntemle örülmüştür. Apollon ve Artemis tapınağı, surlar, tonozlu yer altı odaları ve Bizans yapısı, bugün ayakta olan yapılardandır. Şehrin bulunduğu yer Mazin kalesi adıyla anılır. Antik kentte Tiyatro, agora, çeşme kalıntıları izlenebilmektedir.
Strabon'a göre; Alabanda'nın kuzeyinde, düşman saldırısını durdurmak ve savunmasını yapmak amacıyla kurulan Karyalıların ileri karakolu bir kenttir.
Karyalıların Anadolu'nun bir yerli halkı olduğu konusunda tarihçiler arasındaki mutabakat genişlemektedir. Karya bölgesi Batı Anadolu'da ana hatlarıyla günümüzdeki Büyük Menderes Nehri güneyi, Muğla ili kuzey kısımları ve içerideki bölgeye denk gelen coğrafyanın eski çağlardaki ismidir. Bölgenin oluşumu eski Yunan kavimlerinin Anadolu'nun Ege kıyılarında koloniler kurmaya başlamalarından öncesine dayanmaktadır.
Karya kentlerinden biri olan ve Karia bölgesinin ileri karakolu olan bu kent Strabon'a göre Alabanda'nın bir peripolionudur [Strabon 14; 2; 22]. MÖ 3. yy'da Ptolemaios ile anlaşma yapan kent; MÖ 2. yy'da Seleukoslar ile de anlaşmış ve Latmos Herakleiası ile barış yapmıştır. III. Antiokhos'un MÖ 203'de yazdığı bir mektuba göre bazı imtiyazlara sahiptir. Klaros'a bir delege gönderdiği bilinmektedir. MS 2. yy'da dini bir merkez haline gelmiştir.
Karya sözcüğü, Luvi dilinde "uç ülke, sarp ülke" anlamına gelen "karuwa" sözcüğünün eski Yunanca'ya geçmiş şeklidir. Amyzon kenti ise karaylıların en önemli üç ileri karakol kentinden birisidir.
(Kaynak : edebiyatvesanatakademisi.com)
